آموزش بورس به زبان ساده و به صورت کامل و کاملا کاربردی

قبل از پرداختن به مبحث آموزش بورس به زبان ساده و به صورت کامل اجازه دهید به یک سوال پاسخ دهیم: بورس چیست؟ آیا بورس جایی است که در آن اجناسی با اسم‌های عجیب و غریب مثل کساوه و خمحور مبادله می‌شود؟ جایی است که پولتان را آنجا می‌گذارید و چند روز بعد دوبرابر آن را بر می‌دارید؟ یا جایی است که در آن سرمایه آدم‌ها تبخیر می‌شود و از بین می‌رود؟

هیچ‌کدام این تعابیر، درک درستی از بورس نیستند.

ما در ایران سه نوع بورس داریم: بورس کالا، بورس اوراق بهادار و بورس انرژی. در این مطلب قصد داریم در مورد بورس اوراق بهادار صحبت کنیم. معمولا هم وقتی می‌گویند بورس، منظورشان همین بورس اوراق بهادار است.

تصور کنید یک میلیارد تومان پول به دست شما رسیده و قرار است این پول سرمایه زندگی‌تان باشد. شاید به فکر تهیه یک مسکن کوچک بیفتید، یا بخواهید ماشین و وسایل خانه خود را عوض کنید. اما فکر عاقلانه‌تر این است که با پول خود، کسب‌وکاری راه بیندازید. کسب‌وکاری مثل یک مغازه کوچک یا یک کافه محلی.

یک فکر دیگر این است که با چند نفر از دوستان خود شریک شوید و کارگاهی بزرگ‌تر افتتاح کنید و به سودی بیشتر و باکیفیت‌تر برسید.

شاید هم بتوانید با هزاران نفر مثل خودتان شریک شوید و یک بانک بزرگ یا کارخانه تولید فولاد را بخرید. اگر این فکر به نظرتان هیجان انگیز می‌آید، مقاله درستی را برای خواندن انتخاب کرده‌اید. در مقاله آموزش بورس ما می‌خواهیم به شما نشان دهیم که چطور با یک پول کم، به باشگاه هزار میلیارد تومنی‌ها وارد شوید.

چرا آموزش بورس به زبان ساده و به صورت کامل

برای این که بورس را به بازارهای دیگر ترجیح دهیم، سه دلیل مهم داریم. اول آن که در بلندمدت (بالای ۷ سال)، در هیچ بازار دیگری به اندازه بورس نمی‌توانید سود کنید. دست‌کم در تمام ادوار گذشته این قاعده برقرار بوده است.

دوم این که بالارفتن قیمت سهام، زندگی مردم عادی را به هم نمی‌زند و آن‌ها را بیچاره نمی‌کند. در حالی که اگر دلار دوبرابر شود، عده زیادی در معیشت خود دچار مشکل می‌شوند.

سومین دلیل، برای من از بقیه دلایل محکم‌تر است: اگر شما یک مجسمه طلا بخرید، قیمت طلا هر قدر که بالا برود، بعد از ده‌ها سال، هنوز یک مجسمه طلا دارید. اما اگر با همین پول چند گاو بخرید، گاو‌ها گوساله بیاورند، کم‌کم گاوداری باز کنید، کنار این گاوداری کارخانه لبنیات تاسیس کنید و کار خود را گسترش دهید، می‌توانیم روزی را تصور کنیم که در هر ماه، یک مجسمه طلا بخرید.

“ریشه ثروت در زمین و طلا و دلالی نیست. به تعبیر آدام اسمیت، ریشه ثروت در کار است.”

در واقع ریشه ثروت در زمین و طلا و دلالی نیست. به تعبیر آدام اسمیت، ریشه ثروت در کار است.

اگر یک قطعه زمین بخرید، هر قدر که گران شود، باز یک قطعه زمین دارید. اما اگر روی زمین گندم بکارید، گندم را آرد کنید و با آرد شیرینی درست کنید، می‌توانید زمین‌های بیشتری بخرید.

وقتی شما سهام یک شرکت را می‌خرید، دقیقا همین‌کار را می‌کنید. شرکت مالک زمین و تجهیزات تولید است. این دارایی‌ها با تورم گران می‌شوند، درست مثل این که طلا خریده باشید. با این تفاوت که در این زمین‌ها، دارند کار می‌کنند و از فروش محصولات سود می‌سازند. سودی که می‌تواند برای خرید سهام بیشتر هزینه شود.

برای آموزش بورس و سرمایه‌گذرای، بیایید با هم نگاهی بیندازیم به مهم‌ترین اصطلاحات بورسی.

سهام و اوراق بهادار

یک شرکت را تصور کنید که ۱۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه دارد. این شرکت سرمایه خود را به هزار میلیارد واحد تقسیم می‌کند. در نتیجه هر واحد، ۱۰۰ تومان قیمت پیدا می‌کند.

کسی که یک سهم از شرکت را بخرد، به اندازه ۱۰۰ تومان در این شرکت سهیم می‌شود. کسی که یک میلیارد سهم بخرد، سهمش برابر می‌شود با ۱۰۰ میلیارد تومان.

چنین فردی در یک هزارمِ همه چیزِ شرکت سهیم خواهد بود. یعنی اگر شرکت هزار هکتار زمین داشته باشد، یک هکتار از این زمین‌ها به او تعلق خواهد داشت. یا اگر شرکت یک میلیارد تومان بدهی داشته باشد، یک میلیون تومان از این بدهی، گردن او است.

پس تعداد سهم‌های منتشر شده به قسمی تعیین می‌شود که پس از تقسیم کل سرمایه ثبتی به سهم‌های کوچک‌تر، هر سهم ۱۰۰ تومان قیمت داشته باشد.

اما شرکتی که خیلی خوب کار کند و برای هر سهم، ۵۰۰ تومان سود بسازد، با شرکتی که برای هر سهم فقط ۱ ریال سود می‌کند، یکسان نیست. به همین دلیل، قیمت سهم شرکت به مرور زمان تغییر می‌کند و بالا و پایین می‌رود.

حالا دو بانک را تصور کنید. قیمت سهم یکی ۶۰ تومان است و دیگری ۲۰۰۰ تومان. کدام بانک، گران‌تر است؟ شما نمی‌توانید از روی قیمت هر برگه سهم، در مورد گرانی یا ارزانی آن شرکت قضاوتی داشته باشید.

فرض کنید بانک اول هزار میلیارد سهم منتشر کرده و بانک دوم ۱۰ میلیارد سهم. در این حالت تمام سهم‌های بانک اول، ۶۰ هزار میلیارد تومان ارزش دارد، در حالی که بانک دوم را با ۲۰ هزار میلیارد تومان می‌توانید به طور کامل بخرید. یعنی ارزش بازار بانک اول، ۳ برابر بانک دوم است.

مهم‌ترین درس در آموزش بورس همین است: مقایسه عدد قیمت دو سهم، هیچ اطلاعاتی به شما نمی‌دهد.

EPS چیست و به چه کاری می‌آید؟

یک سهم ۱۰۰ تومان است، سهم دیگر ۱۰ هزار تومان. هیچ کدام از این دو سهم، به خودی خود گران یا ارزان نیستند. موضوع مهم‌تر این است که شرکت دارد چقدر سود می‌کند.

شرکتی را تصور کنید که ۱۰۰ هزار میلیارد تومان ارزش دارد. (گاهی برای سادگی نوشتن، به ۱ هزار میلیارد تومن می‌گوییم ۱ همت که مخفف همان هزار میلیارد تومان است.) این شرکت ۵۰ میلیارد برگه سهم منتشر کرده است. از ارزش بازار (market cap) شرکت، تقسیم‌بر تعداد سهم، به قیمت سهم می‌رسیم. یعنی ۲ هزار تومان.

این شرکت در سال گذشته ۱۳.۵ همت سود ساخته است. اگر این مبلغ را بر ۵۰ میلیارد تقسیم کنیم، می‌فهمیم که به هر سهم ۲۷۰ تومان سود می‌رسد. این عدد (۲۷۰ تومان) سود هر سهم یا Earnings Per Share است که به آن EPS می‌گوییم.

این عدد یعنی چه؟ یعنی اگر ۲۰۰۰ تومان سهم بخرید، در پایان سال (جدای از افزایش قیمت خود شرکت) معادل ۲۷۰ تومان سود خواهید کرد.

خود این سود هم دو بخش دارد. سود عملیاتی و غیرعملیاتی. برای مثال یک شرکت غذایی، از تولید و فروش محصولات خوراکی، سود عملیاتی کسب می‌کند. اما سودی که از سرمایه‌گذاری یا فروش دارایی به دست بیاورد، سود غیرعملیاتی است. چون از عملیات مرتبط با موضوع فعالیت شرکت به دست نیامده است.

EPS به چه کسی می‌رسد؟

شرکت‌ها هر سال یک مجمع عمومی سالانه برگزار می‌کنند(سهامداران دعوت می‌شوند و دور هم جمع می‌شوند. که البته حضور در این مجامع اختیاری است) و در مورد موارد متعددی تصمیم می‌گیرند. هر کس به اندازه سهمی که در شرکت دارد، می‌تواند برای این تصمیمات رای بدهد.

یکی از موضوعاتی که باید در مورد آن تصمیم گرفت، همین EPS است. معمولا EPS دو بخش می‌شود.

قسمت اول به صورت سود نقدی به سهامداران داده می‌شود. قسمت دوم در شرکت باقی می‌ماند که برای مخارج سرمایه‌ای، مثل خرید تجهیزات جدید، زمین یا تحقیق در مورد یک فناوری نوین.

به آن قسمتی از سود که به سهامداران تخصیص داده می‌شود، سود تقسیمی یا Dividend Per Share یا DPS می‌گوییم.

دقت کنید وقتی از سود هر سهم حرف می‌زنیم، منظورمان سودی نیست که از تغییر قیمت هر برگه نصیب شما می‌شود. بلکه داریم از سودی که شرکت در فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی تولید می‌کند سخن می‌گوییم.

EPS امسال یا سال بعد؟

جا دارد که در مورد EPS یک سوال بسیار خوب بپرسیم. وقتی از EPS حرف می‌زنیم، منظورمان سودی است که شرکت در سال گذشته ساخته، یا سودی که قرار است طی سال جاری شناسایی کند؟

ما می‌دانیم که شرکت در سال گذشته دقیقا چقدر سود کرده است. به بیان دقیق‌تر از اطلاعات ۱۲ ماه قبل شرکت، Trailing Twelve Months یا TTM به طور کامل باخبر هستیم. TTM به ما می‌گوید که در ۱۲ ماهی که گذشت، فلان سهم چند ریال سود ساخت؟

اما یک EPS دیگر هم وجود دارد که به آن EPS فوروارد می‌گوییم. این عدد به ما می‌گوید که در سال مالی پیشِ رو، شرکت قرار است چقدر سود تولید کند.

TTM در سایت TSETMC گزارش می‌شود و شما می‌توانید سابقه شرکت در سال مالی قبل را مشاهده کنید.

محاسبه EPS فوروارد از سطح آموزش بورس از پایه بالاتر است و نمی‌شود آن را به طور کامل تشریح کرد. اما منابع رایگان متعددی وجود دارد که این عدد را برای شما محاسبه کرده‌اند. البته، به اعتبار منبع و البته تاریخ انتشار تحلیل دقت کنید.

(در گذشته شرکت‌ها پیش‌بینی سود خود در سال مالی جدید را به سازمان بورس اعلام می‌کردند. ممکن بود که این پیش‌بینی تغییر کند(اصطلاحا تعدیل مثبت یا منفی بخورد). به تشخیص سازمان، این کار متوقف شد و تنها سود TTM گزارش می‌شود.)

نسبت معروف P/E

آموزش بورس به زبان ساده از همین‌جا شروع می‌شود، و البته به همین‌جا نیز ختم خواهد شد: در نهایت چقدر سود می‌کنیم؟

شما اگر پولتان را در بانک بگذارید یک عدد ثابت، سود دریافت خواهید کرد. فرض کنیم این سود، ۱۸ درصد باشد. معنی ۱۸% چیست؟ یعنی اگر ۱۰۰ میلیون تومان پول بگذاری، در پایان سال ۱۸ میلیون تومان سود دریافت خواهی کرد. اما این عدد را به یک شکل دیگر هم می‌شود خواند: اگر می‌خواهی در پایان سال ۱ میلیون تومان سود بگیری، الان باید حدود ۵.۵ میلیون تومان پول بگذاری.

مردم با مفهوم درصد سود آشنا هستند. اما در بازار سرمایه، ما از خوانش دوم استفاده می‌کنیم.

P/E یا نسبت قیمت بر درآمد (که به صورت پ به ای تلفظ می‌شود) یعنی قیمت سهم (Price) تقسیم بر EPS.

سهمی که P/E هفت دارد، یعنی برای این که در یک میلیون سود شرکت سهیم شوید، باید ۷ میلیون تومان سهام بخرید.

حتما دقت کرده‌اید که P/E برابر با ۴، بهتر است تا ۷. چون با پول کم‌تر به سود بیشتر می‌رسیم.

می‌توانیم یک مثال ساده‌تر بزنیم. و طوری دیگر به این موضوع نگاه کنیم. اگر سود سالیانه یک سهم ۲۰٪ باشد، و سالانه سودهای خود را کاملا برداشت کنید، در واقع شما طی ۵ سال اصل پول خود را به عنوان سود سالانه برداشت کرده‌اید. عدد ۵ اینجا دقیقا همان P/E است.

تفسیر P/E

برای P/E هم می‌شود دو عدد در نظر گرفت:

TTM، که از حاصل تقسیم قیمت امروز سهم، بر سود خالص هر سهم در سال مالی قبل به دست می‌آید.

فوروارد، که از حاصل تقسیم قیمت امروز سهم، بر پیش‌بینی سود خالص هر سهم در سال مالی جاری (یا سال بعد) به دست می‌آید.

برای این که بفهمیم P/E مناسب چقدر است باید آن را با اعداد زیر مقایسه کنیم:

۱- بهره بانکی. بهره بانکی ۱۵ درصد معادل است با P/E=6.6.

۲- P/E بازار. یعنی جمع قیمت تمام سهم‌ها تقسیم‌بر جمع سود تمام شرکت‌ها. زمانی که P/E بازار ۴ باشد، عدد ۵، ارزان به حساب نخواهد آمد. این عدد را می‌توانید در منابع مختلف به صورت روزانه پیدا کنید.

۳- P/E گروه. برای مثال بانک ملت، در گروه بانکی‌ها قرار دارد. در تاریخ نگارش این مطلب، P/E وبملت برابر است با ۷٫۳۱، P/E گروه (بانکی‌ها) برابر است با ۲۲٫۸. یعنی در این تاریخ، وبملت نسبت به گروه خودش سود بیشتری می‌کند.

۴- میانگین P/E بازار در ده سال گذشته. این عدد، پیش از رسیدن شاخص به کانال‌های ۸۰۰ هزار و یک میلیون واحدی، ۵٫۴ بود. ممکن است دوباره بازار تغییراتی بکند که عدد ۵٫۴ دوباره به عنوان یک میانگین پذیرفته شود.

P/E	تفسیر
بهره بانکی	یک تقسیم‌بر سود بانک
قیمت بر درآمد بازار	جمع تمام قیمت‌ها تقسیم بر تمام سودها
قیمت بر درآمد گروه	جمع قیمت تقسیم بر درآمد، برای شرکت‌هایی که در همان صنعت فعالیت دارند
میانگین ده ساله	در ده سال گذشته، نسبت قیمت بر درآمد چطور بوده است؟

بازار پول یا بازار سرمایه

آموزش بورس به زبان ساده کار ساده‌ای نیست. به این دلیل که برای هر قاعده‌ای هزاران هزار استثنا وجود دارد.

کسی که قصد دارد در دوره آموزش بورس شرکت کند، خوب است که همزمان کد بورسی بگیرد و با مبلغ کم، سرمایه‌گذاری را شروع کند و رفته‌رفته راه و چاه را بیاموزد.

قبل از آن‌که بگوییم P/E، به عنوان مهم‌ترین نسبت مالی باید در چه بازه‌ای باشد، به یک سوال جذاب‌تر جواب می‌دهیم.

فرض کنید که سهمی با P/E برابر با ۶٫۶ به شما پیشنهاد می‌شود. از سوی دیگر می‌دانید که این نسبت، همان ۶٫۶ بهره بانکی (۱۵%) است. پس چه دلیلی دارد که دردسرهای خرید سهم را بپذیریم، در حالی که بانک سود بیشتری می‌دهد؟

سوال بسیار خوبی است.

فرض کنید که یک میلیارد تومان بگذاریم در بانک. بعد از یک سال، بانک باید ۱۵۰ میلیون تومان به ما سود بدهد.

اگر این پول را در شرکتی با این نسبت قیمت به درآمد بگذاریم، اگر شرکت موفق شود سود را محقق کند، باز هم همین مبلغ نصیب ما می‌شود. پس چرا باید بانک بدون ریسک را به بازار سرمایه‌ ترجیح ندهیم؟

نکته اصلی این است که اصل پول شما در بانک، همان ۱ میلیارد می‌ماند و هیچ رشدی نمی‌کند. اما کارخانه‌ای که خریده‌اید، پس از یکسال زمین‌ها و دارایی‌هایش متناسب با تورم رشد کرده، علاوه بر آن یک سود ۱۵۰ میلیون تومانی هم برای شما ساخته است.

“پول شبیه به یک بطری آب‌معدنی است که آن را می‌خوریم، تمام می‌شود و می‌رود. سرمایه شبیه به یک چشمه است که می‌شود هر روز بطری آب‌معدنی را از آن پر کرد.”

فرق پول با سرمایه همین است. سرمایه، یعنی سرِ مایه یا سرچشمه پول.

پول شبیه به یک بطری آب‌معدنی است که آن را می‌خوریم، تمام می‌شود و می‌رود.

سرمایه شبیه به یک چشمه است که می‌شود هر روز بطری آب‌معدنی را از آن پر کرد.

به همین دلیل بهتر است بجای آن که پول خود را برای خرید خودرو و تلویزیون ۹۰ اینچ خرج کنیم، آن را سرمایه‌گذاری کنیم و از سودش، بارها و بارها ماشین‌هایی خوب و تلویزیون‌هایی بزرگ بخریم.

پس اگر به دنبال ثروت واقعی هستید، علاوه بر آموزش بورس در سطح مقدماتی، خوب است که با علم اقتصاد و دانش مالی آشنا شوید.

مزدا ۳ بخریم، یا مزدا ۳ بفروشیم؟

مهرماه ۱۳۹۶ بود که یکی از دوستان «زرنگ» ما، یک مزدا ۳ نو را به قیمت ۱۱۸ میلیون تومان خرید و در پارکینگ گذاشت، که بعدها آن را به قیمتی بسیار گران‌تر بفروشد. چند سال گذشت تا به اردیبهشت ۹۹ رسیدیم. ماشین خود را حدود ۴۲۰ میلیون فروخت. ۲۵۵ درصد سود در دو سال نیم خیلی خوب است نه؟

نه! او بهترین سرمایه‌گذاری ممکن را نکرده بود.

مزدا تولید شرکت بهمن‌موتور است. سهام گروه بهمن (با نماد خبهمن) در مهر ۹۶، ۹۱۳ ریال قیمت داشت. امروز که این مقاله را می‌نویسم، همین سهم ۱۲٬۷۰۰ ریال است. علاوه بر آن، شرکت سود هم تقسیم کرده و می‌شد با سود تقسیمی باز هم سهم خرید. اگر او بجای یک مزدا ۳، سهام خبهمن را می‌خرید و نگه می‌داشت، امروز پولش برابر می‌شد با ۲ میلیارد و ۱۲۴ میلیون تومان. یعنی او می‌توانست با پول خود ۵ مزدا ۳ بخرد و به اندازه اصل پولش، پول اضافه بیاورد!

دقت کنید که خبهمن در این سه سال، بهترین سهم بازار نبوده است. می‌خواهم بگویم که اگر فکر می‌کنید قرار است بازار خودرو تغییری جدی داشته باشد، خرید سهام شرکت تولیدکننده می‌تواند از خرید خودرو و انبار کردن آن در پارکینگ، ایده بهتری باشد.

“اگر ماشین گران می‌شود، ندوید ماشین بخرید، بدوید ماشین بفروشید. یعنی بجای خرید خودرو، در تولید و فروش خودرو سهیم شوید.”

اگر ماشین گران می‌شود، ندوید ماشین بخرید، بدوید ماشین بفروشید. یعنی بجای خرید خودرو، در تولید و فروش خودرو سهیم شوید.

P/Eهای بزرگ

گفتیم که P/E نشان می‌دهد که شرکت قرار است در یک سال چقدر برایمان سود بسازد. پس چرا برخی از افراد سراغ سهم‌هایی با P/E بسیار بزرگ، مثل ۱۰۰ یا ۲۰۰ می‌روند؟

دلایل متعددی می‌تواند وجود داشته باشد. ما به چند مورد در آموزش بورس به زبان ساده و به صورت کامل اشاره می‌کنیم.

تصور کنید شرکتی برای هر سهم ۱ ریال سود می‌سازد و در حال حاضر قیمتش حدود ۹۰۰ ریال است. P/E این شرکت برابر می‌شود با ۹۰۰ که عددی بسیار بزرگ است.

اما تغییری بنیادی در شرکت، قرار است این شرکت را در سال آینده به سود ۱٬۰۰۰ ریال برای هر سهم برساند. اگر P/E احتمالی در آن زمان ۵٫۴ باشد، سهم شرکت می‌تواند تا ۵٬۴۰۰ ریال بالا برود. در نتیجه، فرد به امید یک سود ۵۰۰ درصدی از قیمت سهم است که آن را می‌خرد و نه برای ۱ ریال سود.

شاید هیچ تغییری در سودآوری شرکت رخ ندهد. اما شرکت زمین‌ها و دارایی‌هایی داشته باشد که سال‌ها است کسی ارزش آن‌ها را «تجدید ارزیابی» نکرده است. مثلا زمین متری ۱۰ هزار تومان آن، الان بیشتر از ۱ میلیون تومان قیمت دارد. چنین تغییری، به یک سود خوب برای سهام‌دار نیز منتهی خواهد شد.

با این وجود، اگر در حال خواندن مقاله آموزش بورس هستید و به تازگی می‌خواهید کار خود را شروع کنید، توصیه می‌کنم که از این سهم‌های پرریسک بپرهیزید.

P/E منفی

دیدیم که P/E بزرگ می‌تواند حاوی فرصت‌های بسیار خوبی باشد، که البته استفاده از آن به توان تحلیلی و تجربی بالا نیاز دارد. اما آیا P/E می‌تواند منفی شود؟ بله، اگر شرکت زیان‌ده باشد، P/E منفی خواهد شد.

سوال مهم این است که بین دو شرکت که P/Eهایی برابر با ۱۰۰- و ۵- دارند، کدام وضعیت بدتری دارد؟

تصور کنید که هر سهم از آن‌ها، ۱۰۰ ریال قیمت دارد. شرکت اول به ازای هر سهم ۱ ریال زیان می‌کند، شرکت دوم ۲۰ ریال. P/E آن‌ها به چه صورت خواهد شد؟

برای شرکت اول P/E برابر می‌شود با ۱۰۰- و برای دومی P/E خواهد بود: ۵-

دیده بودیم که P/E کوچکتر به معنای عملکرد بهتر شرکت است. یعنی P/E پنج از صد بهتر است. اما در مورد شرکت‌های زیان‌ده ماجرا به طور کامل فرق می‌کند. در این حالت منفی هزار از منفی دو به مراتب بهتر است.

با این وجود باز هم به شما توصیه می‌کنم که از این سهم‌ها پرهیز کنید.

P/Eهای کوچک

خیلی خب، تا اینجا دیدیم که P/E بسیار بزرگ، یا منفی برای شروع سرمایه‌گذاری امن نیستند و بهتر است P/E بین ۵ تا ۹ را به اعدادی مثل ۱۰۰ یا منفی دو ترجیح بدهید.

حالا سهمی را به شما پیشنهاد می‌کنم که P/E آن معادل ۱٫۱ است. یعنی برای گرفتن سود ۱ میلیونی، کافی است ۱٫۱ میلیون تومان از این سهم را بخرید. آیا این یک پیشنهاد فوق‌العاده است؟

خیر.

سوال بسیار مهم این است که چرا دیگران متوجه این سود فوق‌العاده نشده‌اند و با تلاش برای خریدن سهم، باعث نشده‌اند که قیمت و به دنبال آن P/E بالا برود؟ مشکل کجا است؟

این مثال شبیه به کسی است که از شما یک میلیون قرض می‌خواهد و حاضر است سر سال ۲ میلیون تومان پس بدهد. چرا هیچ‌کس به او پول قرض نداده که حالا برای گرفتن پول، به این وضعیت رسیده؟

P/E	تفسیر
خیلی بزرگ	قیمت خیلی زیاد یا سودآوری کم
منفی	شرکت زیان‌ده
خیلی کوچک	عدم استقبال سرمایه‌گذاران
بازه معقول	قیمت مناسب برای شرکت سودآور

یک نسبت مالی بسیار مهم درآموزش بورس به زبان ساده

در این مرحله از آموزش بورس به زبان ساده خیلی زود است که در مورد نسبت‌های مالی صحبت کنیم. اما حالا که با EPS و DPS آشنا هستید، می‌توانم یک نکته جالب را به شما بگویم.

چه دلیلی وجود دارد که یک شرکت، بیشتر DPS خود را تقسیم کند، در حالی که شرکت دیگر بخواهد سود را برای مخارج سرمایه‌ای به مصرف برساند؟

شرکت‌های جوان عموما مخارج سرمایه‌ای زیادی دارند. این شرکت‌ها معمولا ترجیح می‌دهند که EPS را در شرکت نگه‌دارند. همچنین برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری، پول، یک ابزار کار بسیار مهم است. برای همین تمایل به تقسیم سود زیاد ندارند.

“شرکت‌های بزرگ و بالغ، معمولا بیشتر درآمد خود را تقسیم می‌کنند. در طرف مقابل، نباید از این شرکت‌ها توقع رشد چشمگیر و تحول عظیم داشت.”

شرکت‌های بزرگ و بالغ، معمولا بیشتر درآمد خود را تقسیم می‌کنند. در طرف مقابل، نباید از این شرکت‌ها توقع رشد چشمگیر و تحول عظیم داشت.

شرکت‌های متوسط (از نظر ابعاد و سن) ممکن است در حدود نصف سود خود را تقسیم کنند.

هیچ کدام از این اعداد به‌خودی خود نه بد هستند و نه خوب. بلکه درکی کلی از وضعیت شرکت به دست می‌دهند.

DPS/EPS	تفسیر
تقسیم درصد کمی از سود	شرکت جوان / شرکت سرمایه‌گذاری
تقسیم درصد زیادی از سود	شرکت بالغ / توقع رشد کم
تقسیم سود میانه	ابعاد و سن متوسط

موقع تقسیم سود چه اتفاقی می‌افتد؟

سود شرکت به کسانی می‌رسد که در زمان برگزاری مجمع، سهام‌دار باشند. در روز مجمع، سهم بسته است و کسی نمی‌تواند آن را خرید و فروش کند. چه افرادی که از زمان عرضه اولیه تا امروز سهم را دارند، چه سهام‌دارانی که درست یک ثانیه قبل از آخرین جلسه معاملاتی منتهی به مجمع سهم را خریده باشند، به یک میزان از سود تقسیمی استفاده می‌کنند.

خب، پس چرا سهم را یک روز مانده به مجمع نخریم و فردای مجمع نفروشیم که فقط سود تقسیمی را بگیریم؟

برای این که به این سوال جواب دهیم، بگذارید یک مثال بزنیم. یک گاوصندوق را تصور کنید که ده میلیون تومان قیمت دارد. شما در صندوق، به اندازه ده میلیون تومان طلا، و چهار میلیون پول نقد می‌گذارید. الان اگر کسی بخواهد نصف صندوق را از شما بخرد، باید ۵ میلیون برای گاو صندوق، ۵ میلیون برای طلا و ۲ میلیون برای وجوه نقد به شما بپردازد.

حالا می‌خواهیم وجه نقد را از گاو صندوق خارج کنیم و بعد سهم خود را به دیگری بفروشیم. برای کسی که با پرداخت ۱۲ میلیون با شما شریک شده، قبل و بعد از عملیات خارج کردن پول اتفاقی نمی‌افتد. یعنی او مالک نصف صندوقی بود که ۲۴ میلیون می‌ارزید. بعد از خارج شدن پول صندوق ۲۰ میلیون می‌ارزد و نفری دو میلیون هم پول نقد در جیب می‌گذارید.

سود به شمایی می‌رسد که صندوق خالی را خریده‌اید، و با کار و تلاش درون آن را از طلا و پول پر کرده‌اید.

در مورد سهم هم وضعیت به همین شکل است. یک سهم را می‌خرید ۱٬۰۰۰ تومان. یک سال بعد در زمان مجمع، سهم ۲۰۰ تومان سود تقسیم می‌کند قیمت سهم به عدد ۲٬۰۰۰ تومان رسیده است. بعد از مجمع و تقسیم سود، در بازگشایی نماد، این ۲۰۰ تومان از قیمت سهم کسر می‌شود. یعنی کسی که درست قبل از مجمع سهم را ۲ هزار تومان بخرد، بعد از مجمع ۲۰۰ تومان سود نقدی دارد و سهمش ۱٬۸۰۰ می‌ارزد و سرمایه‌اش تغییری نمی‌کند. آن ۲۰۰ تومان، قبل از تخصیص در حساب شرکتش بوده، حالا به حساب شخصی‌اش آمده.

پس با خرید سهم قبل از مجمع، و فروختن آن درست بعد از مجمع، نمی‌شود سود کرد.

نمادهای بورسی در آموزش بورس به زبان ساده

به هر شرکتی که در بورس پذیرفته می‌شود، یک نماد تخصیص داده می‌شود. برای مثال شرکت کشتی‌رانی جمهوری اسلامی ایران، با نماد حکشتی خرید و فروش می‌شود.

این نمادها معمولا از سه‌بخش تشکیل می‌شوند.

بخش اول، سرواژه: حروفی مثل ب، ف، خ و… که نشان می‌دهند سهم در چه گروهی قرار دارد. برای مثال حرف ح در ابتدای حکشتی نشان می‌دهد که این شرکت در زمینه حمل‌ونقل فعال است.

بخش دوم، مخفف نام شرکت: در نماد حکشتی، بخش کشتی از نام کشتی‌رانی گرفته شده است.

بخش سوم، یک عدد: معمولا در انتهای هر نماد یک عدد می‌بینید. برای مثال در پرتفوی شما، حکشتی به صورت حکشتی۱ ثبت شده است. در مورد این موضوع حساس نباشید. ممکن است سهم در بازارهای مختلف برای افراد مختلف در دسترس باشد. برای مثال کالا۳ مخصوص نهادهای مالی و کالا۴ برای سایر سرمایه‌گذاران است. پس اگر می‌خواهید نماد کالا یا انرژی را بخرید، باید سراغ کالا۴ یا انرژی۳ بروید. با این وجود در بیشتر موارد این عدد ۱ است و نیازی نیست نگران آن باشید.

استثناهای آموزش بورس به زبان ساده

نمادهایی وجود دارند که از این قاعده پیروی نمی‌کنند.

در گروه فلزات اساسی، فولاد و فملی با حرف ف شروع می‌شوند، اما نماد فولاد کاوه جنوب کیش «کاوه» است.

فولاد در گروه فلزات اساسی با حرف ف شروع می‌شود. اما فاراک در صنعت فلزات اساسی نیست. ماشین‌سازی اراک در گروه محصولات فلزی قرار می‌گیرد.

سهم‌هایی مثل گشان (توسعه بین‌المللی پدیده شاندیز)، و سمگا (گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی) ارتباطی با نام شرکت ندارند.

گاهی این اسم‌ها غلط‌انداز می‌شوند. حتاید (تایدواتر خاورمیانه) در زمینه کشتی‌رانی و خدمات بندری فعالیت دارد نه تولید پودر ماشین لباسشویی.

نکته در آموزش بورس به زبان ساده

خواندن این نمادها برای تازه‌واردها دشوار است. برای خوانش درست از این قاعده پیروی کنید:

سرواژه با کسره بخوانید: فِملی، خِمحور. کِگل.

برای خواندن قسمت بعدی به تلفظ اسم شرکت دقت کنید.

مثال: در کگل، قسمت گل از «گُل‌گهر» گرفته شده است. پس باید کِگُل خوانده شود نه کَگِل.

در مورد نماد تنوین، بخش «نوین» به تامین سرمایه نوین اشاره دارد. پس این نماد به صورت تِنُوین خوانده می‌شود، نه تَنْوین.

دالبر یا البرزدارو باید به صورت دِاَلبُر خوانده شود، هرچند خوانش دالْبِر بین فعالان بازارسرمایه مرسوم است.

معمولا حرف «و» با فتحه خوانده می‌شود، مثل وَنیکی.

تقسیم‌بندی بازارها در بازارسرمایه

شرکت‌هایی که بالای ۲۰ میلیارد تومان سرمایه داشته باشند، در بورس پذیرفته می‌شوند. شرکت‌های کوچک‌تر می‌توانند از طریق فرابورس سهام خود را عرضه عمومی کنند.

بورس به دو بخش بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. بازار اول هم دو قسمت دارد، تابلوی اصلی و تابلوی فرعی.

برای قرار گرفتن در تابلوی اصلی، شرکت باید دست‌کم ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه داشته باشد، حداقل ۲۰ درصد سهامش شناور باشد، حداقل ۱۰۰۰ سهام‌دار داشته باشد، زیان انباشته نداشته باشد، نسبت بدهی به کل دارایی‌اش از ۷۰% کم‌تر باشد. (سهام شناور به سهامی می‌گویند که در اختیار افرادی غیر از مدیران و سهامداران بلندمدت شرکت است و توسط مردم در بازار معامله می‌شود.)

برای تابلوی فرعی بازار اول شروطی مثل ۵۰ میلیارد سرمایه، ۱۵% سهام شناور، ۷۵۰ نفر سهامدار، بدهی به دارایی کم‌تر از ۸۰ درصد و نداشتن زیان انباشته وجود دارد.

شرکت‌هایی با سرمایه بین ۲۰ تا ۵۰ میلیارد با ۱۰ درصد سهام شناور و نداشتن زیان انباشته، در بازار دوم بورس پذیرفته می‌شوند.

حتما دقت کرده‌اید که شرکت‌های تابلوی اصلی، ریسک کم‌تر و نقدشوندگی بیشتری دارند.

فرابورس هم دو بازار اول و دوم دارد. شرکت با سرمایه حداقل ۱ میلیارد تومان، ۱۰ درصد سهام شناور، ۲۰۰ سهام‌دار، بدون زیان انباشته و نسبت بدهی به دارایی کم‌تر از ۸۵ درصد می‌تواند در بازار اول بنشیند.

اما شرکتی با سرمایه کم‌تر، فقط به شرط آن که یکسال از تاسیس آن گذشته باشد، بدون وجود شرط سودآوری و نداشتن زیان انباشته به بازار دوم راه پیدا می‌کند.

شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس و فرابورس را از دست بدهند، یا نتوانند شرایط پذیرش را احراز کنند، به بازار پایه می‌روند. این بازار از سه بخش زرد، نارنجی و قرمز تشکیل می‌شود:

بازار زرد، تاخیر در افشای اطلاعات بیش از ۲ مرتبه و دو روز نباشد، و حداقل یک صورت مالی حسابرسی شده ارائه کند.

بازار نارنجی، شرایط بازار زرد و قرمز را نداشته باشد.

بازار قرمز، رای بدوی یا قطعی مبنی بر ورشکستگی صادر شده باشد. مجمع، یا مراجع قضایی رای به انحلال شرکت داده باشد، یا در سه سال متوالی صورت مالی حسابرسی شده ارائه نکرده باشد.

برای کسی که دارد مقدمات آموزش بورس را می‌بیند، بهتر است که از بازار پایه قرمز پرهیز کند.

آموزش بورس به زبان ساده / تحلیل سهام چیست؟

هدف نهایی ما از آموزش بورس و فعالیت در بازار سرمایه، انتخاب درست سهم‌هایی است که بیشترین سود را بدهند و سرمایه ما را افزایش دهند. اما برای همین هدف بسیار ساده، استراتژی‌های مختلفی وجود دارد.

افراد باتوجه به اشتهای ریسک (Risk Appetite) متفاوت، ممکن است به دنبال سرمایه‌گذاری بسیار امن یا بی‌اندازه جسورانه باشند.

افراد متفاوت، افق زمانی (Time Horizon) متفاوتی هم دارند. بعضی افراد می‌خواهند در بازه زمانی کوتاه، سود کنند و از سهم خارج شوند. برخی دیگر سهم را برای بالای ۲۰ سال آینده می‌خرند و در مواردی حتی به سود‌های بسیار بالاتری هم می‌رسند.

بعضی‌ها سودهای خود را از بازار خارج می‌کنند و فقط اصل سرمایه خود را در بورس نگه می‌دارند. بعضی دیگر سودهای تقسیمی را دوباره به بازار بر می‌گردانند.

هیچ‌کدام از این روش‌ها غلط یا درست نیست. موضوع، تفاوت روانشناختی افراد مختلف است.

تعداد روش‌های تحلیل و انتخاب سهم بسیار زیاد است. نکته مهم این است که سهم را کجا بخریم و کجا بفروشیم. اما نگاه همه شبیه به هم نیست.

تحلیل تکنیکال چیست؟

برای بسیاری از افراد آموزش بورس با تحلیل تکنیکال شروع می‌شود.

تحلیل تکنیکال، به بررسی نمودارهای یک سهم می‌پردازد و با توجه به تغییرات قیمت و حجم معاملات، حدس می‌زند که کدام سهم‌ها قرار است بالا بروند یا پایین بیایند. او تلاش می‌کند که نقطه ایده‌آل برای ورود و خروج به سهم را شناسایی کند.

این روش تنها برای سفته‌بازها و نوسان‌گیرها (speculators) نیست. بلکه تحلیلگران بنیادی هم بعد از انتخاب سهم، بدشان نمی‌آید که از روند سهم اطلاع پیدا کنند و ببینند که آیا چند روز بعد نمی‌توانند سهم را ارزان‌تر از امروز بخرند؟

با این وجود تحلیل تکنیکال هم یک روش ثابت و جهانی ندارد و ممکن است تحلیلگران مختلف، از راه‌های متفاوتی برسیم.

سوال اساسی در تحلیل تکنیکال این است که بفهمیم روند تغییرات قیمت سهم صعودی است یا نزولی، و این روند تا کجا ادامه پیدا می‌کند.

تحلیل بنیادی چیست؟

تحلیل بنیادی با بررسی صورت مالی، محصول، ساختار مدیریت، وضعیت اقتصادی و پیش‌بینی هزینه‌های تولید و میزان فروش، تلاش می‌کند که بفهمد یک سهم چقدر ارزش دارد.

ممکن است در آینده بازار هم به ارزش ذاتی (intrinsic value) سهم پی ببرد و قیمت بالا برود. ممکن است سهم ارزان بماند، اما با ایجاد سودی فوق‌العاده، سود خوبی به سرمایه‌گذار برساند.

تحلیل بنیادی فقط برای سرمایه‌گذاران بلندمدت نیست. خوب است که نوسانگیرها هم درکی کلی از وضعیت بنیادی شرکت، مثل دارایی‌ها و بدهی‌ها داشته باشند.

برای یک تحلیلگر بنیادی، پایین آمدن قیمت یک سهم ارزنده موقعیتی خوبی برای خرید سهام بیشتر است. چرا که معمولا او می‌خواهد سهم ۵ سال یا بیشتر نگه دارد. برخی تحلیلگران بنیادی سهم را برای «تمام عمر» خریداری می‌کنند.

هدف اصلی از تحلیل بنیادی این است که بفهمیم یک سهم چقدر می‌ارزد و آیا قیمت فعلی، بسیار گران یا بسیار ارزان است.

شروع آموزش بورس به زبان ساده و به صورت کامل

مقاله آموزش بورس در اینجا به پایان می‌رسد، اما در همین نقطه است که آموزش اصلی شما شروع می‌شود.

برای شروع کار اول باید کد بورسی بگیرید. این کار ابتدا به صورت آنلاین و سپس جهت احراز هویت از طریق کارگزاری‌ها و دفاتر پیشخوان دولت انجام می‌شود. که در تاریخ نوشتن این مقاله گفته شده قرار است احراز هویت آنلاین انجام شود.

توصیه می‌شود با یک پول کم، مثل ۲ یا ۳ میلیون تومان سرمایه‌گذاری را شروع کنید که اگر بخش بزرگی از سرمایه خود را از دست دادید، ضرر بزرگی متحمل نشده باشید.

می‌توانید به کمک دوره تحلیل تکنیکال، با اصول اولیه تحلیل نمودار آشنا شوید و همزمان با آموزش، خرید و فروش را هم شروع کنید تا به یک تجربه قابل قبول در این زمینه برسید.

فراموش نکنید که آموزش بورس یک نقطه پایان ندارد و شما تا آخر عمر می‌توانید با مفاهیم جدید آشنا شوید و دانش خود را ارتقا بدهید.

۱۳۹۹-۱۱-۲۹

erotik

پاسخ

Excellent blog here! Also your site lots up fast! What host are you the usage of? Can I am getting your affiliate link in your host? I want my website loaded up as quickly as yours lol| Melisent Mitchell Lesli

۱۳۹۹-۱۱-۲۹